Zielona Olcha ośrodek diagnostyczno-terapeutyczny

Rozwój małego dziecka – na co zwrócić uwagę, kiedy szukać pomocy u specjalisty.
Każde dziecko rozwija się inaczej, są jednak pewne umiejętności, które powinno opanować w określonym czasie – by mogło dalej czynić postępy. Określamy je „kamieniami milowymi”.
Przy różnych okazjach jako rodzice odpowiadamy na pytanie – o raczkowanie, pierwsze kroki, pierwsze słowa – zadajemy sobie wtedy pytanie czy pojawiły się w odpowiednim czasie.
Obserwując, to jak nasz maluch się rozwija warto wiedzieć, co powinno nas zaniepokoić skłonić do szukania porady u specjalisty.
Rozwój ruchowy:
Jest kluczowym elementem w rozwoju dziecka. Maluchy spontanicznie eksplorują najbliższe otoczenie, próbują wszystkiego dotknąć i spróbować, Wymaga to sprawności motorycznej. Trudności z poruszaniem się i koordynacją ruchową oddziałowują znacząco na inne sfery rozwoju dziecka.
Opóźnienia w rozwoju motorycznym wymagają konsultacji ze specjalistą (pediatra/lekarz rodzinny, lekarz ortopeda, fizjoterapeuta, terapeuta integracji sensorycznej) i ewentualnego wdrożenia -zaleconej terapii.
Bardzo ważne są regularne wizyty u pediatry/lekarza rodzinnego zwłaszcza w ciągu pierwszych dwóch lat życia. Lekarz ocenia wtedy ogólny rozwój malucha, dziecko jest ważone i mierzone – by określić jego rozwój fizyczny korzystając z siatki centylowej.
Co jeszcze może niepokoić?
• Jeśli dziecko często – zwłaszcza w stresie lub ekscytacji- buja się, potrząsa rączkami, biega w kółko.
• Bardzo często lub wyłącznie chodzi na palcach.
• Celowo wpada na różne przedmioty a także na inne osoby/dzieci, bardzo mocno się przytula, uderza celowo np. ręką w twarde powierzchnie.
• Unika dotykania określonych faktur, konsystencji, odmawia noszenia niektórych ubrań.
• Jeśli dziecko nadmiernie reaguje na niektóre odgłosy i dźwięki, zatyka uszy, zaczyna piszczeć.

Rozwój społeczny:
Naturalnym środowiskiem rozwoju małego dziecka jest rodzina. A każda rodzina jest inna. Dzieci różnią się również temperamentem a ich rozwój przebiega w różnym tempie – wszystko to ma wpływ na to w jaki sposób dziecko wchodzi w relacje z innymi ludźmi – czyli na rozwój społeczny.
Typowo rozwijające się dziecko uczy się przez obserwację i naśladowanie zachowań innych. Początkowo najbliższych , potem również innych osób z otoczenia. Już niemowlę zaczyna wodzić wzrokiem za opiekunami i kieruje wzrok tam gdzie patrzy mama, odpowiada na uśmiech, cieszy się z kontaktu. Brak takich zachowań może niepokoić.
Dziecko dwuletnie nie potrafi jeszcze zwykle bawić się z innymi dziećmi ale powinno być nimi zainteresowane, obserwować ich zachowanie. W tym wieku dzieci zaczynają naśladować zachowanie i emocje grupy , jeśli nie naśladują to powinny przynajmniej zwracać na nie uwagę i w jakiś sposób reagować. Dziecko 2-3 letnie powinno już również zwracać uwagę na polecenia osoby dorosłej – chociaż nie koniecznie musi za nimi podążać. Dzieci w tym wieku potrafią zwykle wybrać zabawkę/rodzaj zabawy – chociaż ich aktywności trwają często bardzo krótko.
Co może niepokoić:
• Brak zainteresowania innymi dziećmi.
• Nie nawiązywanie kontaktu wzrokowego – nawet podczas przywitania czy rozmowy.
• Nie zwracanie uwagi na emocje innych dzieci (małe dzieci zwykle naśladują emocje pojawiające się w grupie – np. płaczą – gdy inne dziecko się rozpłacze).
• Nie szukanie przez dziecko kontaktu z bliską osobą dorosłą – gdy stanie się coś, co je poruszy (np. gdy się przestraszy).
• Brak chęci podejmowania nowych aktywności, stale taki sam schemat zabawy, brak zabaw tematycznych (czyli odtwarzania w zabawie sytuacji z życia np. zabawa w gotowanie itp.)
• Silne lękowe reakcje dziecka na nowe sytuacje.
Jeśli dziecko uczęszcza do żłobka lub przedszkola – to cenne będą obserwacje opiekunów i nauczycieli, którzy spędzają z dziećmi dużo czasu i widzą ich zachowana w grupie rówieśniczej.

Komunikacja – rozwój mowy:
Rozwój mowy jest niezwykle istotny dla rozwoju poznawczego i społecznego. To również sfera w której obserwujemy duże indywidualne różnice w rozwoju poszczególnych dzieci. Jednak około drugiego roku życia – dziecko powinno już komunikować się z najbliższym otoczeniem przy pomocy słów. Nie muszą być one „idealnie” artykułowane – ale powinny być zrozumiałe i funkcjonalne. Mowa powinna również się rozwijać – maluch powinien szukać i uczyć się nowych słów. Równie ważne jak rozwój mowy jest występowanie „intencji komunikacyjnej” – czyli chęci, potrzeby porozumienia z drugą osobą.
Jeśli dziecko dwuletnie nie komunikuje się przy pomocy słów i nie pojawiają się pierwsze zdania – to należy skonsultować się z logopedą.
Co jeszcze powinno nas zaniepokoić:
• Jeśli dziecko używa słów zrozumiałych tylko przez najbliższe otoczenie.
• Jeśli dziecko nie szuka kontaktu, nie komunikuje się nawet gdy czegoś chce lub potrzebuje.
• Jeśli dziecko używa kilku słów ale nie pojawiają się nowe.
• Jeśli nastąpił regres – dziecko przestało mówić lub używa mniejszej ilości słów niż wcześniej.
• Dziecko nie podejmuje dialogu, nie odpowiada na pytania albo ich nie zadaje. Na zadane pytanie odpowiada powtórzeniem go (np. mama pyta „w co się pobawimy ?” dziecko powtarza „w co się pobawimy?”)
• Dziecko nie powtarza zasłyszanych słów.
• Dziecko nadmiernie powtarza zasłyszane słowa lub zdania – bez intencji komunikacyjnej.
Rozwój poznawczy;
Tak zwykle określamy wiedzę i umiejętności nabywane przez dziecko. To ile dziecko potrafi zależy w dużym stopniu od otoczenia oraz od rozwoju innych funkcji już omawianych wcześniej. Maluchy uczą się najczęściej przez obserwację i naśladowanie – stąd duży wpływ na rozwój ma otoczenie w którym dziecko wzrasta.
Dwulatki zwykle:
• Rozpoznają podstawowe kolory (choć nie muszą ich poprawnie nazywać)
• Wskazują i czasem już nazywają kilka owoców, warzyw, zwierząt, pojazdów,
• Znają funkcję przedmiotów codziennego użytku (np. szczoteczki do zębów, czapki, butów)
• Chętnie rysują (ale nie można zwykle jeszcze rozpoznać kształtów „bazgrołów” (niekoniecznie z użyciem prawidłowego chwytu kredki)
• Zaczynają dopasowywać proste pary oraz puzzle.
• Podążają za prostym poleceniem dwuetapowym (np. podnieś i podaj mi)
• Znają nazwy podstawowych części ciała oraz wskazują je.

Do kogo się zwrócić:
Lekarz pediatra/ lekarz rodzinny – często jest pierwszym specjalistą, do którego zwracają się rodzice z pytaniami i wątpliwościami.
Poradnia psychologiczno-pedagogiczna – rejonowa dla miejsca zamieszkania dziecka – lub w przypadku dzieci uczęszczających do przedszkola/szkoły – dla placówki do której dziecko uczęszcza. Poradnie publiczne udzielają bezpłatnej pomocy w zakresie diagnozy i terapii dzieci i młodzieży. Wydają opinie wiążące dla placówek oświatowych. W poradniach działają również zespoły orzecznicze wydające orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (KS) i opinie o wczesnym wspieraniu rozwoju dziecka (WWR).
Logopeda – specjalista zajmujący się rozwojem mowy oraz korygowaniem nieprawidłowości w jaj rozwoju,
Neurologopeda – to logopeda posiadający dodatkowe kwalifikacje w zakresie diagnozy i terapii różnych postaci zaburzeń mowy, języka i komunikacji spowodowanych opóźnionym dojrzewaniem lub uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego zarówno u dzieci jak i dorosłych.
Psycholog dziecięcy – specjalista w dziedzinie rozwoju dzieci i młodzieży. Psychologowie zajmują się diagnozą, wspieraniem rozwoju oraz terapią.
Pedagog specjalny – specjalista w dziedzinie rozwoju i terapii dzieci z deficytami rozwojowymi.
Fizjoterapeuta – specjalista posiadający wykształcenie medyczne przygotowany do wspierania w rozwoju fizycznym oraz przywracania sprawności ruchowej
Terapeuta integracji sensorycznej – to specjalista posiadający dodatkowe kwalifikacji z zakresu integracji sensorycznej. Terapeutami SI zostają często fizjoterapeuci ale bywają nimi również psychologowie, pedagodzy czy logopedzi. Zajęcia prowadzone są w specjalnie wyposażonej sali. Celem terapii jest poprzedzona diagnozą kontrolowana stymulacja wszystkich systemów zmysłowych, która wpływa na poprawę funkcjonowania dziecka.